Wróć 
Renta rodzinna Renta rodzinna
Emerytura z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie podlega dziedziczeniu, natomiast małżonek zmarłego emeryta lub rencisty może ubiegać się o rentę rodzinną. Przysługuje ona uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń.
Świadczenie przysługuje również, gdy zmarły małżonek w chwili śmierci pobierał zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.
Co istotne, wdowa (oraz odpowiednio wdowiec) ma prawo do renty rodzinnej, jeśli w chwili śmierci męża osiągnęła wiek 50 lat lub była niezdolna do pracy albo wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie osiągnęło 16 lat (a jeżeli kształci się w szkole – 18 lat życia) lub jeżeli sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej.
Prawo do renty rodzinnej nabywa również osoba, która osiągnęła wiek 50 lat lub stała się niezdolna do pracy po śmierci małżonka, nie później jednak niż w ciągu 5 lat od jego śmierci lub od zaprzestania wychowywania osób wymienionych powyżej.
Okresowa renta rodzinna
Jeśli powyższe warunki nie zostały przez wdowę lub wdowca spełnione, istnieje jeszcze szansa, aby ubiegać się o okresową rentę rodzinną, która przysługuje osobie niemającej niezbędnych źródeł utrzymania.
Okresowa renta rodzinna wypłacana jest przez rok od śmierci współmałżonka, bądź w okresie uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu mającym na celu uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej, nie dłużej jednak niż przez 2 lata od chwili śmierci małżonka.
Wysokość renty rodzinnej
Co do zasady wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna renta rodzinna, która dzielona jest między uprawnionych. Wynosi ona w zależności od liczby osób uprawnionych – 85%, 90%, bądź 95% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu. Renta rodzinna nie może być niższa niż kwota najniższej renty rodzinnej.
Renta rodzinna jest również co roku waloryzowana. Aby otrzymać rentę rodzinną niezbędne jest złożenie do ZUS stosownego wniosku. W przypadku osiągania przez wdowę lub wdowca przychodu z tytułu zatrudnienia albo innej działalności, która podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, renta rodzinna może zostać zawieszona lub zmniejszona.
„Renta wdowia” – nowe przepisy od 2025 roku
Co istotne, od stycznia 2025 roku weszły w życie przepisy, które wprowadzają możliwość łączenia wypłaty renty rodzinnej z innym świadczeniem, np. emeryturą. Osoby, które mają prawo
do własnego świadczenia, jak i do renty rodzinnej po zmarłym małżonku mogą wystąpić do ZUS o wypłatę świadczenia łącznie z rentą rodzinną. Istnieje możliwość wypłaty 100% renty rodzinnej
i 15% własnego świadczenia albo 100% własnego świadczenia i 15% renty rodzinnej, w zależności od wyboru uprawnionego.
W tym celu konieczne jest jednak spełnienie dodatkowych wymogów, określonych przepisami prawa.
Prawo do niezrealizowanego świadczenia
Małżonkowi zmarłego przysługuje również prawo do otrzymania tzw. niezrealizowanego świadczenia. Jest to świadczenie, do którego zmarły miał prawo przed śmiercią, ale nie zostało ono przez niego pobrane lub nie zostało mu wypłacone.
Sytuacja taka może mieć miejsce przykładowo w przypadku, gdy zmarły złożył wniosek o wypłatę świadczenia, ale nie otrzymał przez śmiercią z ZUS stosownej decyzji, bądź też w przypadku, gdy przysługiwało mu świadczenie za dany miesiąc, w którym nastąpił zgon, a ZUS nie zdążył wypłacić mu tego świadczenia.
Środki z OFE, subkonta ZUS, IKE, IKZE, PPE i PPK
Na koniec warto nadmienić, że małżonkowi zmarłego po spełnieniu stosownych warunków przysługuje co do zasady prawo do dziedziczenia środków z Otwartego Funduszu Emerytalnego (OFE), jak również środków zgromadzonych na subkoncie ZUS.
Dodatkowo, jeśli zmarły odkładał środki w ramach Indywidualnego Konta Emerytalnego (IKE), Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE), Pracowniczego Planu Emerytalnego (PPE) lub Pracowniczych Programów Kapitałowych (PPK), zgromadzony przez lata kapitał zostanie przekazany wskazanej osobie, czyli najczęściej mężowi lub żonie.
Gdzie się udać?
Osoby zainteresowanie uzyskaniem poszczególnych świadczeń powinny udać się do placówki Zakładu Ubezpieczeń Społecznych właściwej ze względu na swoje miejsce zamieszkania. Co do zasady, będzie to ta z placówek, która znajduje się najbliższej miejsca zamieszkania, ale pomocne może być skorzystanie z wyszukiwarki udostępnionej na oficjalnej stronie internetowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych pod adresem: https://www.zus.pl/o-zus/kontakt/oddzialy-inspektoraty-biura-terenowe, gdzie po wpisaniu kodu pocztowego miejsca zamieszkania, system wyszuka właściwy oddział ZUS.
Na miejscu pracownicy ZUS udzielą informacji na temat dokumentacji niezbędnej do złożenia, jak również udostępnią wzory poszczególnych wniosków. Oczywiście, celem jak najpełniejszego zabezpieczenia swoich interesów, w przypadku powstania jakichkolwiek wątpliwości, najbezpieczniej jest zasięgnąć porady prawnika, który przeanalizuje wszelkie możliwości w oparciu o konkretny stan faktyczny i przedstawi rekomendowany sposób dalszego postępowania.
Powyższy artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie może być traktowany jako porada prawna.
